Emre ERGÜL
Norges Bank Investment Management…Dünyanın en büyük hükümran varlık fonu… Kıymeti 1.6 trilyon dolar, ya da bir diğer deyişle 17.4 trilyon kron… Fon, dünya çapında yaklaşık 9 bin şirkete yatırım yapıyor. Lakin 7 ABD teknoloji şirketi (Alphabet, Amazon, Apple, Meta, Microsoft, Nvidia ve Tesla), fonun pay senedi portföyünün yaklaşık yüzde 12’sini oluşturuyor.
Petrol fonu, dünya çapında borsaya kote her şirketin ortalama yüzde 1.5’ine ve her Avrupa pay senedinin yüzde 2.5’ine sahip olarak dünyanın en büyük tek yatırımcılarından biri olduğu için görüşleri büyük ehemmiyet taşıyor. Dünyayı en âlâ biçimde tahlil edebilecek olan fonun başındaki isim, Nicolai Tangen, Financial Times’a verdiği röportajda ABD ile Avrupa ortasındaki derin uçuruma dikkat çekti.
Norveç devletinin petrol ve gaz gelirlerinden beslenen Norveç varlık fonunun CEO’suna nazaran, Avrupa, ABD’ye kıyasla “daha az çalışkan, daha az hırslı, daha fazla düzenlemeye tabi ve daha fazla riskten kaçınan” bir yer ve “iki kıta ortasındaki fark giderek açılıyor.” Tangen, Amerikan şirketlerinin inovasyon ve teknoloji alanında Avrupalı rakiplerini geride bırakmasının “endişe verici” olduğunu ve bunun da son 10 yılda ABD paylarının büyük bir performans göstermesine yol açtığını söyledi: “Hataları ve riskleri kabul etme konusunda bir zihniyet sorunu var. Amerika’da iflas ederseniz bir talihiniz daha olur.
Avrupa’da ise ölürsünüz. Genel hırs düzeyinde de bir fark var. Biz çok hırslı değiliz. İş-yaşam istikrarı hakkında konuşurken dikkatli olmalıyım lakin Amerikalılar daha çok çalışıyor.” FT, röportajın bu noktasında, fonun son 10 yıllık satın almalarına dikkat çekiyor. Son 10 yılda fonun ABD’deki varlıkları artarken, Avrupa’daki varlıkları azaldı. ABD payları tüm pay senetlerinin neredeyse yarısını oluştururken, bu oran 2013’te yüzde 32’ydi. Önde gelen Avrupa ülkesi olan Birleşik Krallık, 10 yıl evvel pay senedi portföyünün yüzde 15’ini temsil ederken, geçen yıl yalnızca yüzde 6’sını temsil ediyordu!
ABD-AB ortasındaki yapay zekâ farkı!
Nicolai Tangen’in dikkat çektiği bir başka fark da iki kıtanın tüm dünyaya yayılan AI, yani yapay zekâya olan bakış farkı… “ABD’li üst seviye yöneticilerle yaptığım son görüşmelerde, güçlü düzenlemeler ve bürokrasi nedeniyle Avrupa’da iş yapmanın zorluğundan şikayet etmişlerdi” diyen Tangen, “Doğrusu budur demiyorum ancak tespitim şu: Amerika’da çok fazla AI, az düzenleme var. Avrupa’da ise çok fazla düzenleme, az AI var” diye konuştu.
ABD’deki başkanlık seçimi “endişelendiriyor”
Peki, 5 Kasım’da yapılacak olan ve Donald Trump’ın vazifedeki Joe Biden’ı devirmeye çalıştığı ABD seçimlerinden kaygılı mi? Tangen net bir formda “Evet” diyor ve devam ediyor: “Ama muhtemelen bu hususta çok fazla şey söylememeliyim. Biz yalnızca Amerika’da uzun vadede büyük şirketlere yatırım yapıyoruz. Sermayemizi nasıl tahsis edeceğimiz konusunda rastgele bir tesiri olmayacak. Varlıklarımızın neredeyse yarısı Amerika’da, Amerika’ya yatırım yapmaya devam edeceğiz.”
