Washington’ın, kimi İsrail askeri birliklerinin Leahy Yasası’nda belirtilen ABD yardımı alma şartlarını ihlal ettiğine dair tezleri incelediğini açıklaması, Tel Aviv’in reaksiyonuna yol açtı.
ABD’nin ihtarının akabinde İsrail ordusunun tartışmalı taburu Netzah Yehuda, tekrar gündeme geldi.
Eski ordu kumandanı ve İsrail Savaş Kabinesi’nin şimdiki üyesi Benny Gantz ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’a, kararın bir kusur olduğunu, zira bunun savaş vaktinde İsrail’in memleketler arası meşruiyetine ziyan vereceğini söyledi.
Savaş Kabinesinin bir başka üyesi olan Savunma Bakanı Yoav Gallant da birliğin cezalandırılmasının tüm İsrail ordusunun üzerine gölge düşürebileceğini belirterek “Ortaklara ve dostlara bu biçimde davranılmaz” açıklaması yaptı.
LEAHY YASASI NEDİR?
Leahy Yasası, ismini eski Vermont Senatörü Patrick Leahy’den alıyor. 1997’de yürürlüğe giren Leahy maddesine nazaran ABD, insan hakları ihlalleri konusunda “inandırıcı suçlamalarla” itham edilen yabancı bir orduya fonları yahut eğitimi kesiyor.
İşkence, yargısız infaz, zorla kaybetme yahut tecavüz, bu hak ihlallerinin ortasında yer alıyor.
KATI DİNİ ŞARTLARDA ASKERLİK YAPIYORLAR
Haredi, yani Ultra Ortadoks Musevilerin çoğunluğu, orduya katılmak istemiyor zira hayatlarını Tevrat’ı okumaya adıyor.
Ancak Ultra Ortodoks gençlerin hepsi dini okullara gitmiyor bu yüzden askerliğe, dini çalışmalarını devam ettirebilecekleri şartlarda katılıyorlar.
Netzah Yehuda taburu, Ultra Ortdokos Yahudi erkeklerin Halaha’ya (Yahudi kanunlarına) sıkı sıkıya bağlı kalarak dini inançlarına uygun kaidelerde, İsrail ordusunda muharip asker olarak misyon yapmalarına imkan sağlıyor.
Birlik, katı dini inançları nedeniyle bayan askerlerle etkileşime girmeyi reddediyor.
Üslerine de bayan olarak sadece askerlerin eşleri girebiliyor.
İşgal altındaki Batı Şeria’da üslenmiş olan bu birlik, İsrail’in bölgedeki askeri varlığının küçük bir kısmını oluşturuyor.
30 askerle başlayan taburun şu anda binden fazla askeri olduğu biliniyor.
2022’DE YAŞANAN KRİZ
Netzah Yehuda, Filistinlilere yönelik ihlallerle ünlü.
Birlik, kurulmasından bu yana geçen süreçte, Filistin topraklarında yasa dışı ileri karakollar kurmakla bilinen çok dinci-milliyetçi bir küme olan Hilltop Gençliği üyelerini kendine çekti.
Son yıllarda taburun kimi askerleri, Filistinli sivilleri öldürdükleri ya onlara saldırdıkları için mahpus cezası aldı yahut terhis edildi. Bu türlü en az 6 olay yaşandı.
Netzah Yehuda, Ocak 2022’de, 78 yaşındaki Filistinli-Amerikalı Ömer Esad’ın, Batı Şeria’daki bir denetim noktasında gözaltına alındıktan kısa mühlet sonra meyyit bulunmasının akabinde ABD’nin sert tenkitlerine maruz kalmıştı.
Filistin’de yapılan otopside, Esad’ın altta yatan sıhhat meseleleri olduğu lakin “dış şiddet” nedeniyle kalp krizi geçirdiği belirtildi.
Doktor Abu-Zaher, Esad’ı yüzüstü halde yerde, elleri ve gözleri bağlı bulduğunu söyledi.
Doktorlar Esad’ın başında çürükler, bağlanmış bileklerinde kızarıklık ve gözleri sıkı halde bağlı olduğu için göz kapaklarında kanama tespit ettiklerini açıkladı.
ASKERLER MİSYONA DEVAM ETTİ
İsrail ordusunun soruşturmasına nazaran ise İsrail askerleri, Esad’ın ellerini, kendilerine direndiği için bağladıklarını öne sürdü.
Ayrıyeten soruşturmada, Esad’da rastgele bir problem ya da hastalık belirtisi tespit etmedikleri ve adamın uyuduğunu düşünerek, uyandırmaya çalışmadıkları kaydedildi.
Tel Aviv idaresi, adamın ailesine tazminat ödemeyi kabul etti lakin geçen yıl haziran ayında, Esad’ın vefatından ötürü güçlerinin suçlanmayacağını ve bunun yerine disiplin önlemleri uygulayacağını bildirdi.
40 yıl ABD’de yaşayan Esad için ABD hükümetinin reaksiyonu sonrası İsrail ordusu, olayın, “askerlerin ahlaki başarısızlığı ve berbat karar vermelerinden kaynaklanan vahim ve şanssız bir olay” olduğunu söyledi. Olayla ilgili olarak, iki subayın komuta dışı misyonlara atandığı, bir subayın “kınandığı” belirtildi.
Fakat ordu, askerlerin hareketlerini ABD vatandaşının vefatıyla direkt ilişkilendiremeyeceğini öne sürerek cezai kovuşturma yapılmamasına karar verdi.
GAZZE’DEKİ SAVAŞTA ROL ALIYORLAR
ABD’nin yansısı üzerine İsrail, Netzah Yehuda’yı 2022’nin sonlarında Batı Şeria’dan çıkarıp Golan Tepeleri’ne atadı.
Fakat birlik, 7 Ekim’den sonra Gazze ile olan güney hudutta, Beyt Hanun bölgesinde görevlendirildi.
Filistinlilere yönelik hata evrakı kabarık olan Netzah Yehuda taburu, şu anda İsrail’in Gazze’ye yönelik savaşında vazife yapıyor.
İsrail’in sıkı müttefiki ABD, bu tartışmalı taburu cezalandırırsa, birinci kere İsrail ordusuna yaptırım uygulamış olacak.
